MOZAİK

Küçük, renkli parçaların yanyana yapıştırılarak oluşturulan resim ve desenlere mozaik adı verilir. Bir sanat dalı olan mozaiğin geçmişi çok eski çağlara kadar dayanmaktadır. İlk çıktığı günden bu yana kullanım alanı genişleyen mozaik, sokaklarda, havuz içlerinde, evlerin dış cephesinde ve daha birçok alanda görsel zenginliği artırmak için kullanılmaktadır. Hatay’da ve Gaziantep’teki Zeugma Mozaik Müzesi‘nde bu teknikle yapılmış eserler bulunmaktadır. Adana’nın Yüreğir ilçesine bağlı Misis Beldesi’nde de Misis Antik Kenti’nden kalma eserlerin sergilendiği Misis Mozaik Müzesi bulunmaktadır.

Mozaik Sanatı Nasıl Yapılır?
Mozaik sanatı ortaya çıkarılan eserlere genel olarak bakıldığında rastgele dizilmiş taşlardan oluşan resim gibi görünse de, taşların diziminin özel bir tekniğe göre uygulanması, mozaik sanatının da belli bir teknik çerçevesinde yapıldığını gösterir. İlk iş olarak mozaik süslemesi yapılacak alanın sınırları kesin olarak belirlenerek işe başlanır. Daha sonra mozaiklere zemin oluşturmak için sıva tabakası hazırlanır. Bu noktada sıva içine katran karıştırmak, zamanla mozaik yapının duvardan ayrılmasını önlemektedir.

Mozaik sanatının ana malzemeleri doğal taşlar ve camdan oluşmaktadır. Mozaik yapımında genellikle seramik malzeme tercih edilse de, insan suratı yapımında daha çok mermer kullanılmaktadır.Mozaik sanatının zamanla önem kazanmasının ardından, taşların diziliş şekillerinde farklı teknikler ortaya çıkmış ve renk tonlarının ayarlanması ve taşlar arasındaki geçişlerin yumuşak şekilde yapılmasına gerek duyulmuştur.

Mozaik Sanatı Teknikleri Nelerdir?
Eski medeniyetlerin keşfettiği ve günümüze kadar taşıdığı sanat dallarından biri olan mozaik, gelişmeye müsait bir sanat olmasından dolayı farklı mozaik yapım teknikleri geliştirilmiştir. Elde bulunan mozaik taşlarının boyutuna ve çeşidine göre farklılık gösteren mozaik desenleri, eski dönemlerde daha çok geometrik şekilleri barındırırken, günümüzde insan ve hayvan figürlerinin bulunduğu çeşitlerine rastlanmaktadır. Mozaik sanatı teknikleri şunlardır:

Opus Tessellatum (Tuğla Deseni): Çakıl taşlarının malzeme olarak tercih edildiği bir mozaik türüdür. Döşemelerde ise çakıl taşı yerine, düzgün şekilli olan seramik ya da cam parçaları kullanılmıştır.
Opus Vermiculatum (Solucan Deseni): Bu teknikte mozaik yapılacak alanın ilk önce dış kenarının belirlenmesi ve istenen şekil ile içinin doldurulmasına yönelik bir tekniktir. Genellikle kurt figürlerinin kullanılmasının yanı sıra, hamam ve çeşme gibi yüzeylerde bu teknik kullanılmaktadır.
Opus Regulatum (Izgara Deseni): Mozaik sanatının en kolay yöntemidir. Aynı boyutlardaki taşların bir araya gelmesi sonucu, bir ızgara deseni oluşmaktadır.
Opus Palladianum (Paladyen Deseni): Kullanılan taşlar gelişigüzel şekillerde olur. Daha çok eritilmiş taş parçaları kullanılarak, paladyen deseni oluşturulmaya çalışılır.
Opus Florentine (Floransa Deseni): Bu teknik daha çok İslam dünyasında kullanılmıştır. Pişmiş tuğlaların kullanıldığı bu teknikte, parçalar daha büyük ebatlardadır.
Opus Classicum (Klasik Desen): Solucan ve tuğla desenlerinin birleşmesinden oluşan bu teknikte çok farklı desenler ortaya çıkmaktadır. Bunun nedeni ise her nesnenin arkasında başka bir şeklin oluşmasıdır.